Osman AYDIN
Kürt tarihinde önemli bir değer olan şair DILDAR ne yazık ki Kürtler arasında fazla anılmaz. Günlük politik tartışmalara olan motivasyon, Kürt değerlerinin hatırlanmasını zorlaştırmaktadır.
Asıl ismi Yûnis Reûf olan Dildar, Koyê’li varlıklı bir ailenin çocuğu olarak 20 Şubat 1918 yılında (ikimizin doğum günü aynı) Güney Kürdistan’ın Koysancaq kentinde doğar. İlk ve orta öğrenimini Ranya’da, Liseyi Kerkük’te ve yükseköğrenimini Bağdat Hukuk Fakültesi’nde tamamlayarak, serbest avukatlığa başlar.
Dildar 1938 yılında yayınlanan anılarında şöyle der: “1918 belki de Kürdistan’ın en kötü yılıydı, açlık ve yoksulluk had safhadaydı. Ekili arazi ve bahçelerimiz baharda Osmanlılar tarafından talan edilmişti. Evimizi, her şeyimizi kaybetmiş küçük kiralık bir evde oturuyorduk, fakat buna rağmen ailem hayatta kalma iradesini yitirmedi ve işte beni de bu hayatta kalma azmiyle büyüttüler.”
Onun yaşamında Kerkük yılları önemlidir. Dünyadaki gelişmeleri olanakları ölçüsünde takip eder. 1937 yılının Eylül ayında bir grup öğrenci arkadaşıyla DARKER isimli bir örgüt kurmaya karar verirler. Örgütün amacı Kürdistan’ın özgürlüğü ve dört parçanın birleştirilmesidir. Darker örgütü bir yıl sonra, 1938’in Haziran ayında Hizbî Hîwa (Umut Partisi) adını alır ve Refîq Hilmî genel başkanı, Dildar ise genel sekreteri olur.
Dildar’ın Ey Reqîp Marşını yazdığı yer ve zaman tartışmalıdır. Bazı kaynaklar bu şiiri Bağdat’ta cezaevindeyken yazdığını, bazı kaynaklar da bu şiiri İran’da tutukluyken cezaevinde yazdığını belirtir.
Qazi Muhammed 22 Ocak 1946’da Mahabad’ın Çarçira meydanında Cumhuriyeti Dewletî Kurdistan’ı ilan ettiği gün, Dildar’ın EY REQİP şiiri ulusal marş olarak okunur.
Cezaevi yaşamı onun sağlığını ciddi biçimde bozmuştur. 12 Kasım 1948 akşamı Hewlêr’deki Hemra sinemasında Selahaddin Eyyubi’nin hayatını anlatan filmi izlediği sırada fenalaşır. Hastaneye kaldırılırken yolda hayata veda eder. Hastaneye götürülünce zehirlendiği de iddia edilmektedir. Ertesi gün Hewlêr’de gömülür ancak daha sonra naaşı memleketi Koyê’ye götürülür ve mezarı şimdi oradadır.
Şair Dildar’ın yeğenlerinden Emel Sehdi Rauf’un söylemine göre ise “Dildar EY REQÎB’i Kerkükte yazmıştı. O dönem Kerkük’ün İmam Qasım mahallesinde bir okulda okuyordu. Ben babamdan ŞÊX HÛSEYÎN BERZENCÎ’nin EY REQÎB’in müziğini yaptığını duydum” diyor. Zaten Dildar da yazdığı anılarında “ ŞÊX HÛSEYÎN BERZENCÎ’nin EY REQÎB’in bestesini yaptığını” yazıyor.
Her ikisini de rahmetle ve saygıyla anıyorum.
